5. Podstawowe elementy stosowane w elektronice.

Kondensator-element elektryczny (elektroniczny), zbudowany z dwóch przewodników (okładek) rozdzielonych dielektrykiemMiniaturowe kondensatory niskonapięciowe

(przy linijce)

Doprowadza napięcia do okładek kondensatora powoduje zgromadzenie się na nich ładunku elektrycznego. Po odłączeniu od źródła napięcia, ładunki utrzymują się na okładkach siłami przyciągania elektrostatycznego. Jeżeli kondensator, jako całość, nie jest naelektryzowany to cały ładunek zgromadzony na obu okładkach jest jednakowy co do wartości, ale przeciwnego znaku. Kondensator charakteryzuje pojemność określająca zdolność kondensatora do gromadzenia ładunku:ia ładunku:

C=Q/U

gdzie:

C – pojemność, w faradach

Q – ładunek zgromadzony na jednej okładce, w kulombach

U – napięcie elektryczne między okładkami, w woltach

SYMBOLE KONDENSATORÓW-

-zwykły kondensator niespolaryzowany

-----I I-----.

-kondensator spolaryzowany (elektrolityczny)

kondensator zmienny, strojeniowy (trymer).

TRANZYSTORY-trójelektrodowy (rzadko czteroelektrodowy) półprzewodnikowy element elektroniczny, posiadający zdolność wzmacniania sygnału elektrycznego. Nazwa urządzenia wywodzi się od słów transkonduktancja (transconductance) z "półprzewodnikowym" przyrostkiem -stor jak w warystor.

PODZIAŁ TRANZYSTORÓW.

Wyróżnia się dwie główne grupy tranzystorów, różniące się zasadniczo zasadą działania – tranzystory bipolarne i tranzystory unipolarne.

Tranzystory bipolarne

W tranzystorach bipolarnych prąd przepływa przez złącza półprzewodnika o różnym typie przewodnictwa (n i p). Zbudowany jest z trzech warstw półprzewodnika o typie przewodnictwa odpowiednio npn lub pnp (o nazwach emiter – E, baza – B i kolektor – C). Charakteryzuje się tym, że niewielki prąd płynący pomiędzy dwiema jego elektrodami (bazą i emiterem) steruje większym prądem płynącym między innymi elektrodami (kolektorem i emiterem).typu pnp                              typu pnp

Tranzystory unipolarne

Tranzystory unipolarne (tranzystory polowe) to takie, w których prąd płynie przez półprzewodnik o jednym typie przewodnictwa. Prąd wyjściowy jest w nich funkcją napięcia sterującego.

W obszarze półprzewodnika z dwiema elektrodami: źródłem (S) i drenem (D) tworzy się tzw. kanał, którym płynie prąd. Wzdłuż tego obszaru umieszczona jest trzecia elektroda, zwana bramką (G). Napięcie przyłożone do bramki zmienia przewodnictwo kanału, wpływając w ten sposób na płynący prąd. W tranzystorach MOSFET bramka jest odizolowana od kanału warstwą dielektryka, a w tranzystorach polowych złączowych (JFET) spolaryzowanym w kierunku zaporowym złączem p-n.

ZASTOSOWANIA TRANZYSTORÓW

Tranzystory ze względu na swoje właściwości wzmacniające znajdują bardzo szerokie zastosowanie. Są wykorzystywane do budowy wzmacniaczy różnego rodzaju: różnicowych, operacyjnych, mocy, selektywnych, szerokopasmowych. Jest kluczowym elementem w konstrukcji wielu układów elektronicznych, takich jak źródła prądowe, lustra prądowe, stabilizatory, przesuwniki napięcia, klucze elektroniczne, przerzutniki, generatory i wiele innych.

Elektormagnes-rysunek złożeniowy , wykonawczy

Rysunek złożeniowy:

Rysunek wykonawczy:

MATEUSZ WYSOCKI

Temat:Rezystor (opornik) 

Elementem oporowym ( rezystancyjnym ) w rezystorze jest drut oporowy nawinięty na ceramiczny wałek lub rurkę. W rezystorach niedrutowych elementem oporowym może być warstwa rezystancyjna na podłożu izolacyjnym, albo takim elementem może też być materiał zawarty w całej objętości rezystora 

Główne parametry rezystorów (oporników):

• wartość znamionowa - rezystancja określona przy projektowaniu produkcji rezystora jest ona oznaczona na jego powierzchni; 
• moc znamionowa - największa dopuszczalna moc wydzielona na rezystorze podczas jego ciągłej pracy
• dokładność - określana klasą dokładności (tolerancja) 

Oznaczenia rezystorów (oporników):

• oznaczenie cyfrowo-literowe - umieszczone na powierzchni rezystora napisy oznaczające parametry opornika: moc, rezystancje, tolerancja 

Objaśnienie symboli wartości rezystancji:

100 R8 - rezystancja 100,8Ω

4 k7 - rezystancja 4,7 kΩ

59 k - rezystancja 59 kΩ

60 M -rezystancja 60 MΩ

• oznaczenie kodem barwnym-kolorowe paski lub kropki umieszczone na zewnętrznej powłoce rezystora, które oznaczają parametry rezystora.

Zasady odczytu kodu barwnego:

• odczyt rozpoczynamy od pierwszego paska umieszczonego najbliżej lewego brzegu

• pierwszy pasek oznacza pierwsza cyfrę, drugi pasek oznacza drugą cyfrę trzeci pasek oznacza liczbę zer, czwarty pasek oznacza klasę dokładności (tolerancje). 

Termistor - element półprzewodnikowy, którego opór (( rezystancja) zaleśy od temperatury T. Ze względu na przebieg temperaturowych zmian rezystancji, termistory dzielimy na:

• NTC (im wyższa , temperatura termistora, tym niższa wartość jego rezystancji).
• PTC (im, wyższa temperatura termistora , tym większa wartość jego rezystancji).

Fotorem półprzewodnikowy, którego wartość rezystancji zależy od natężenia oświetlenia ( i, więcej światła pada na powierzchnię fotorezystora, tym mniejsza jest jego rezystancja).

 Temat: Dioda półprzewodnikowa

Budowa diody:

dioda jest zbudowana z dwóch warstw półprzewodników : półprzewodnika typu n, w którym nośnikami prądu elektrycznego są elektrony i półprzewodnika typu p, którym nośnikami prądu elektrycznego są "dziury". "Dziura" to dodatni nośnik prądu elektrycznego. 

Dioda ma dwa doprowadzenia katodę i anodę. przepływ prądu przez diodę jest możliwy, gdy dodatni biegun baterii jest połączony z anodą, a do katody doprowadzony jest biegun ujemny w takim przypadku mówimy o polaryzacji i prądzie przewodzenia diody. Jeżeli polaryzacja zmieni się to prąd nie płynie- taki stan pracy diody nazywamy zaporowym. 

Jeśli dodatni biegun źródła napięcia przyłączymy do obszaru p, a biegun ujemny do obszaru n, to z półprzewodnika n elektrony płyną w stronę "dziur " i zapełnią je. Elektrony będą przesyłać się w stronę bieguna dodatniego. "Dziury"  natomiast będą kierowane w kierunku przeciwnym niż elektrony. Będą się przesuwać w stronę bieguna ujemnego, w tak spolaryzowanym obwodzie płynie prąd elektryczny.

Jeśli biegun dodatni źródła napięcia połączymy z półprzewodnikiem typu n to elektrony z półprzewodnika przemieszczą się w strone dodatniego bieguna. "Dziury" w półprzewodniku typu p łączą się z elektronami z ujemnego bieguna. Powstaje warstwa zaporowa w takim obwodzie prąd nie płynie.

 

Ogólna charakterystyka najważniejszych diod:

• diody prostownicze, np. BYP 150-50

          B - Krzem

          Y - Dioda Prostownicza

          P - Sprzęt Powszechnego Użytku 

          150 - Numer Serii 

          50 - Maksymalna wartość napięcia

 

• Diody stabilizacyjne (Zenera), np. BZP 630 C7V5

          B - Krzem

          Z - Dioda Zenera

          P - Sprzęt Powszechnego Użytku

          630 - Numer Serii 

          C - Tolerancja Napięcia Stabilizowanego 

          7V5 - Wartość Napięcia Stabilizowanego

• Diody świecące zwane również elektroluminescencyjnymi (LED), np. CQP 442

          C - Arsenek Galu

          Q - Dioda LED

          P - Sprzęt Powszechnego Użytku

          442 - Numer Serii 

Temat: Cewka (zwojnica). Elektromagnes  

Budowa cewki: 

Cewka (zwojnica) składa się z korpusu w kształcie walca lub szpulki i nawiniętego na nim przewodu miedzianego pokrytego emalia - jest to tzw. cewka bez rdzeniowa jeśli wewnątrz zwojnicy umieszczony będzie rdzeń to otrzymamy cewkę rdzeniową.

Cewka a rodzaj prądu:

Prąd stały przepływając przez cewkę wytwarza wokół niej stałe pole magnetyczne. prąd przemienny przepływając przez cewkę wytwarza wokół niej zmienne pole magnetyczne które oddziałuje na drugą cewkę umieszczoną w odpowiedniej odległości 

Parametrem charakteryzującym cewkę jest indukcyjność

Mamy do czynienia ze zjawiskiem wywarzania pola elektromagnetycznego wokół przewodnika z prądem. Podstawowym parametrem charakteryzującym cewkę jest indukcyjność która zależy od natężenia prądu, liczby zwojów, sposobu ich nawinięcia, rozmiarów i kształtu zwojnicy. Jednostką indukcyjności jest henr ( H ).

Elektromagnes:

DOMINIK KUCIŃSKI